Duurzaam bosbeheer in Nederland
Een reportage over een dag bosbeheer in Nationaal Park De Meinweg in Limburg
Met een krakend geluid valt een grote boom naar beneden. In het anders
zo stille bos is het een drukte van belang. Waar normaal reeën, spechten,
eekhoorns en andere wilde dieren ongestoord hun gang gaan, worden nu door
machines bomen geoogst en uit het bos gesleept.
Wie in Duitsland, Oostenrijk of Noorwegen op vakantie is geweest, kent vast de beelden van grote houtstapels langs de weg. Maar ook in Nederland wordt er jaarlijks een grote hoeveelheid hout gekapt. Hier gaat een lang traject aan vooraf. Er komt heel wat bij kijken voordat een boom als plank in de houthandel ligt.
Wie in Duitsland, Oostenrijk of Noorwegen op vakantie is geweest, kent vast de beelden van grote houtstapels langs de weg. Maar ook in Nederland wordt er jaarlijks een grote hoeveelheid hout gekapt. Hier gaat een lang traject aan vooraf. Er komt heel wat bij kijken voordat een boom als plank in de houthandel ligt.
Uitdunnen of kappen
De natuurorganisatie Staatsbosbeheer beheert in Nederland zo’n 92.000 hectare bos. Ab Bouw (53), Oogstmanager bij Staatsbosbeheer, is dagelijks met bosbeheer en houtoogst bezig.
Rustig en behendig stuurt Ab zijn terreinauto een bospad op. Speurend kijkt hij langs de rijen met bomen om te zien waar de bosbouwaannemer al bezig is geweest. Ondertussen vertelt Ab honderduit over zijn werk. „Ik ben één van de zeven oogstmanagers van Staatsbosbeheer. Een oogstmanager is iemand die de houtoogst coördineert. Voordat ik aan de slag kan, maken beheerders de keuze welke gedeelten van het bos moeten worden gedund en welke helemaal geoogst en verjongt moeten worden. Dunnen is hier en daar bomen verwijderen, zodat de andere bomen ruimte krijgen om te groeien. Degene die deze keuze maakt heet ‘de blesser’, deze persoon markeert de bomen. Wanneer de bomen zijn uitgegroeid, kan de keuze gemaakt worden om alle bomen in dat stuk bos te oogsten en zo te zorgen dat nieuwe jonge bomen de ruimte krijgen om te groeien. De beheerder zorgt dat alle gegevens van de bomen die gezaagd moeten worden bij de oogstmanager terecht komen. Deze zorgt ervoor dat de bomen daadwerkelijk gekapt en afgevoerd worden.”
De natuurorganisatie Staatsbosbeheer beheert in Nederland zo’n 92.000 hectare bos. Ab Bouw (53), Oogstmanager bij Staatsbosbeheer, is dagelijks met bosbeheer en houtoogst bezig.
Rustig en behendig stuurt Ab zijn terreinauto een bospad op. Speurend kijkt hij langs de rijen met bomen om te zien waar de bosbouwaannemer al bezig is geweest. Ondertussen vertelt Ab honderduit over zijn werk. „Ik ben één van de zeven oogstmanagers van Staatsbosbeheer. Een oogstmanager is iemand die de houtoogst coördineert. Voordat ik aan de slag kan, maken beheerders de keuze welke gedeelten van het bos moeten worden gedund en welke helemaal geoogst en verjongt moeten worden. Dunnen is hier en daar bomen verwijderen, zodat de andere bomen ruimte krijgen om te groeien. Degene die deze keuze maakt heet ‘de blesser’, deze persoon markeert de bomen. Wanneer de bomen zijn uitgegroeid, kan de keuze gemaakt worden om alle bomen in dat stuk bos te oogsten en zo te zorgen dat nieuwe jonge bomen de ruimte krijgen om te groeien. De beheerder zorgt dat alle gegevens van de bomen die gezaagd moeten worden bij de oogstmanager terecht komen. Deze zorgt ervoor dat de bomen daadwerkelijk gekapt en afgevoerd worden.”
Zagen, afvoeren en verwerken
Dat de aannemer niet stil gezeten heeft, blijkt al snel. Langs de weg liggen al flinke stapels hout. Ab parkeert zijn terreinauto naast een grote stapel. Kritisch bekijkt hij de gezaagde bomen. „Dit werk laat ik doen door een bosbouwaannemer. Wanneer er machinaal geoogst kan worden, zaagt de harvester de bomen af. Een harvester is een grote machine die de boom afzaagt, takken snoeit en de boom in stukken zaagt. Daarna legt de harvester deze klaar voor de volgende machine, de forwarder. Deze machine rijdt het hout naar een plaats waar een vrachtwagen goed bij kan komen.” Met een meetlint worden ondertussen door Ab de verschillende stapels gecontroleerd. Met handgebaren geeft Ab uitleg. „Als oogstmanager zorg ik er voor dat de aannemer het hout in de juiste sortimenten zaagt en uitrijdt naar een locatie waar een vrachtwagen het hout naar de fabriek af kan voeren. Tevens verkoop ik hout aan kleine zagerijen en particulieren. Tot mijn rayon behoren het Rivierengebied en de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland, West-Brabant. Ook neem ik tijdelijk als invaller de provincie Limburg onder mijn hoede. Ik werk vanuit huis en bezoek twee tot drie houtoogstprojecten per dag. Hier kijk ik of de aannemer zijn werk volgens de gemaakte afspraak uitvoert. Verder onderhoud ik de contacten met de beheerders waar de houtoogst op dat moment gaande is. ’s Avonds werk ik mijn administratie bij.”
Dat de aannemer niet stil gezeten heeft, blijkt al snel. Langs de weg liggen al flinke stapels hout. Ab parkeert zijn terreinauto naast een grote stapel. Kritisch bekijkt hij de gezaagde bomen. „Dit werk laat ik doen door een bosbouwaannemer. Wanneer er machinaal geoogst kan worden, zaagt de harvester de bomen af. Een harvester is een grote machine die de boom afzaagt, takken snoeit en de boom in stukken zaagt. Daarna legt de harvester deze klaar voor de volgende machine, de forwarder. Deze machine rijdt het hout naar een plaats waar een vrachtwagen goed bij kan komen.” Met een meetlint worden ondertussen door Ab de verschillende stapels gecontroleerd. Met handgebaren geeft Ab uitleg. „Als oogstmanager zorg ik er voor dat de aannemer het hout in de juiste sortimenten zaagt en uitrijdt naar een locatie waar een vrachtwagen het hout naar de fabriek af kan voeren. Tevens verkoop ik hout aan kleine zagerijen en particulieren. Tot mijn rayon behoren het Rivierengebied en de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland, West-Brabant. Ook neem ik tijdelijk als invaller de provincie Limburg onder mijn hoede. Ik werk vanuit huis en bezoek twee tot drie houtoogstprojecten per dag. Hier kijk ik of de aannemer zijn werk volgens de gemaakte afspraak uitvoert. Verder onderhoud ik de contacten met de beheerders waar de houtoogst op dat moment gaande is. ’s Avonds werk ik mijn administratie bij.”
Nadat Ab de stapels hout heeft
voorzien van het symbool ‘Pas op! niet op klimmen’, gaan hij op zoek naar de harvester. Deze is snel gevonden. Zodra
de machinist de oogstmanager ziet komen, zet hij de machine stil. De stand van
zaken wordt even doorgenomen en vervolgens geeft Ab nog wat aanvullende
instructies. Dan gaat de machine weer aan de slag. De grote zaagkop wordt om
een boom geklemd. Er komt een zaag tevoorschijn die de boom omzaagt. De machinist
laat de boom van tientallen meters lengte, langzaam en voorzichtig zakken. Met
een zachte plof belandt de boom op de grond. Snel daarna wordt de boom op de
juiste maten in stukken gezaagd.
Genietend kijkt Ab toe. „Dit vind ik nu het mooiste onderdeel van mijn werk. Heerlijk in het bos zijn, een gezellig contact met de jongens die zagen, daar waar nodig nog wat aanwijzingen geven en uiteindelijk een goed beheerd bos opleveren, zodat er weer ruimte is om te groeien.
Genietend kijkt Ab toe. „Dit vind ik nu het mooiste onderdeel van mijn werk. Heerlijk in het bos zijn, een gezellig contact met de jongens die zagen, daar waar nodig nog wat aanwijzingen geven en uiteindelijk een goed beheerd bos opleveren, zodat er weer ruimte is om te groeien.
Duurzaam bosbeheer
De bossen van Staatsbosbeheer worden op een duurzame manier beheerd. Dit houdt in dat het bosonderhoud op een verantwoorde manier plaatsvindt. De al aanwezige oppervlakte bos wordt in stand gehouden. Wanneer er hout wordt geoogst, komen hier ook weer bomen voor terug. Ook worden de werkzaamheden in het bos volgens de regelgeving van de FSC en de gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer uitgevoerd.
De bossen van Staatsbosbeheer worden op een duurzame manier beheerd. Dit houdt in dat het bosonderhoud op een verantwoorde manier plaatsvindt. De al aanwezige oppervlakte bos wordt in stand gehouden. Wanneer er hout wordt geoogst, komen hier ook weer bomen voor terug. Ook worden de werkzaamheden in het bos volgens de regelgeving van de FSC en de gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer uitgevoerd.
